Η αλληλεγγύη ως σχέση για τη ριζοσπαστική αλλαγή της πραγματικότητας
Ο αγώνας των Ζαπατίστας ενάντια στην καταπιεστική και εκμεταλλευτική τάξη πραγμάτων, τόσο στο Μεξικό όσο και σ’ ολόκληρο τον κόσμο, αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί το ελπιδοφόρο παράδειγμα ενός «αυτόνομου ιθαγενικού », στο οποίο η πραγματική και άμεση δημοκρατία ασκείται από όλους/ες και για όλους/ες.
Ήδη, από τον Ιανουάριο του 1994, όταν ο EZLN εμφανίστηκε για πρώτη φορά δημόσια, έγινε σαφές ότι τα θεμελιώδη αιτήματά του βασίζονταν στην απόρριψη των σχέσεων κυριαρχίας, χειραγώγησης και επιβολής, την αποκήρυξη της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και την προάσπιση της αυτονομίας σε όλες τις όψεις της ζωής.
Βέβαια, οι ινδιάνοι Ζαπατίστας διένυσαν μια μακρά πορεία στην προσπάθειά τους να οικοδομήσουν και να αναπτύξουν την αυτονομία τους: δεκαετής προετοιμασία για τη συγκρότηση του EZLN, δημόσια ένοπλη εμφάνιση, ίδρυση των Αυτόνομων Εξεγερμένων Δήμων και των Αγουασκαλιέντες αρχικά και, στη συνέχεια, των Επιτροπών Καλής Διακυβέρνησης και των Καρακόλες.
Αναγνωρίζουμε ότι αυτή η διαδικασία ήταν και συνεχίζει να είναι δύσκολη και περίπλοκη, αλλά ταυτόχρονα διαπιστώνουμε ότι δεν έχει σταματήσει ούτε στιγμή να εξελίσσεται, και μάλιστα μέσα σ’ ένα εξαιρετικά βίαιο και επικίνδυνο πολιτικό περιβάλλον: οι Ζαπατίστας δε διεκδικούν την εξουσία, αρνούνται να μετατραπούν σε πολιτικό κόμμα, απέχουν από τις εκλογικές διαδικασίες και απορρίπτουν κάθε παρέμβαση της κυβέρνησης σε οποιοδήποτε τομέα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.
Αντίθετα, εμπλουτίζουν τις μορφές αυτοκυβέρνησής τους, ενδυναμώνουν την κοινοτική οργάνωση και τον αγώνα για την κοινοκτημοσύνη της γης, προωθούν την αλληλεγγύη και την ισότιμη συμμετοχή όλων των μελών της κοινότητας, και ιδιαίτερα των γυναικών, και διατηρούν ως στόχο τη διεύρυνση του πολιτικού πεδίου και τη συρρίκνωση του στρατιωτικού, μέχρι την τελική εξαφάνισή του.
Επιπλέον, οι προβληματισμοί και οι προτάσεις τους διαρκώς βαθαίνουν, με δημόσιες παρεμβάσεις για όλα τα ζητήματα που αφορούν τη μεξικανική και την παγκόσμια κοινωνία -διαδηλώσεις, πορείες, τοπικές και διεθνείς διαβουλεύσεις, αλλά και διηπειρωτικές συναντήσεις.
Ο λόγος, η πρακτική και η πραγματικότητα των Ζαπατίστας, που αλληλοσυνδέονται και αλληλοτροφοδοτούνται καθημερινά, η πολιτική πρόταση και τα όνειρά τους, σε γενικές γραμμές ανταποκρίνονται στις επιθυμίες και τις ελπίδες όλων όσων αγωνιζόμαστε σε παγκόσμιο επίπεδο για την ανατροπή της καπιταλιστικής κυριαρχίας και την προώθηση της αυτοδιεύθυνσης.
Όμως, ενώ εδώ και 14 χρόνια ο πολιτικός προσανατολισμός του ζαπατιστικού κινήματος παραμένει σταθερός, οι οργανώσεις, οι ομάδες, οι «προσωπικότητες» και οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης που κατά καιρούς πλησίασαν και πλησιάζουν αυτό το κίνημα δε διακρίνονται από την ίδια σταθερότητα όσον αφορά τα κίνητρα και τις επιδιώξεις τους.
Αριστερές πρωτοπορίες και πατερναλιστικές μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν κατά καιρούς επιχειρήσει να σύρουν τους Ζαπατίστας πίσω από το δικό τους τοκογλυφικό όχημα και να καρπωθούν οφέλη και αναγνώριση από έναν αγώνα που αντιμάχεται την εκμετάλλευση, την ταπείνωση, το θάνατο. Οι πρώτες, καπηλεύονται το ζαπατιστικό λόγο, τις ιδέες και το όραμά του, προσαρμόζοντάς τα στο χωνευτήρι του καπιταλισμού, προκειμένου να διαπραγματευτούν καρέκλες εξουσίας και, οι δεύτερες, στήνουν ένα θεαματικό σκηνικό αυτοεπιβεβαίωσης, με δολάρια φιλανθρωπίας, φωτογραφίες αυτοπροβολής και βαθιά περιφρόνηση για τους «αδαείς και αμόρφωτους πολιτικά και κοινωνικά ινδιάνους».
Παράλληλα, στο πλευρό των Ζαπατίστας βρέθηκαν και εξακολουθούν να βρίσκονται ελεύθεροι και ανεξάρτητοι άνθρωποι, χωρίς κομματική ένταξη, αλλά με ειλικρινή διάθεση να ακούσουν και να ακουστούν, να υποβάλουν προτάσεις και ιδέες, να αναγνωρίσουν λάθη και όρια, να ασκήσουν κριτική και, κυρίως, αυτοκριτική, να διαμορφώσουν ένα λόγο βασισμένο στην πράξη• άνθρωποι που αγωνίζονται από τα κάτω για την κοινωνική απελευθέρωση και την αυτοοργάνωση των αναγκών της κοινωνίας, τόσο στο Μεξικό όσο και σ’ ολόκληρο τον κόσμο, και συμπορεύονται εδώ και χρόνια μ’ αυτό το ιδιαίτερο και αντισυμβατικό κίνημα, με την αίσθηση και την πεποίθηση ότι οικοδομούν μια σχέση αλληλοσεβασμού και αλληλεπίδρασης.
Κάπου ανάμεσα σ’ αυτούς αναγνωρίζουμε και εμείς τον εαυτό μας. Μέσα από πρωτοβουλίες, συλλογικότητες, αυτοδιαχειριζόμενους χώρους και καταλήψεις, ή και ατομικά, ως μέλη του αναρχικού, αντιεξουσιαστικού και ελευθεριακού χώρου, εκφράζουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας στους Ζαπατίστας, από το 1994 μέχρι σήμερα, καθώς αναγνωρίζουμε ότι στην Τσιάπας διαμορφώνεται μια πραγματικότητα με ελευθεριακό περιεχόμενο, όχι μόνο θεωρητικό, αλλά και άμεσα ορατό και εφαρμόσιμο, ένα περιεχόμενο αγώνα και προοπτικής για όσους και όσες αντιστέκονται στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού, στην πολιτική, οικονομική ή ιδεολογική διαμεσολάβηση όπου γης.
Με βάση αυτή την πραγματικότητα, συμβαδίζουμε με την αντιπρωτοποριακή και αντιιεραρχική λογική των Ζαπατίστας, προωθούμε τις αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και τα αυτοοργανωμένα εγχειρήματα, επιλέγουμε να διακινούμε τόσο το δικό τους όσο και το δικό μας λόγο μέσα από αυτόνομα δίκτυα αντιπληροφόρησης και προσπαθούμε να οργανώσουμε την αντίστασή μας στο χώρο της δουλειάς, της γειτονιάς, της πόλης, της καθημερινότητας, σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, ενάντια στη λεηλασία της κοινωνίας και της φύσης.
Κι αυτό, γιατί αντιλαμβανόμαστε την αλληλεγγύη ως μια διαλεκτική σχέση, ως έναν όρο ελευθερίας και ένα μέσο αγώνα για μια ζωή που δε συνοψίζεται στο «σπούδαζε, δούλευε, ψήφιζε, κατανάλωνε!». Αισθανόμαστε επίσης ότι, όπως και οι Ζαπατίστας, αποτελούμε μέρος μιας παγκόσμιας διαδικασίας εξέγερσης, στην οποία επιχειρούμε να δημιουργήσουμε ένα χώρο όπου ο καθένας και η καθεμία θα μπορεί να ακούσει και να προτείνει, προχωρώντας προς τη διαμόρφωση μιας συλλογικής ταυτότητας που δεν εξαρτάται από κόμματα, συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες, «φωτισμένους διανοούμενους», επαγγελματίες της πολιτικής και αδρά χρηματοδοτούμενες μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Σ’ αυτή τη διαδικασία επιθυμούμε να συμμετέχουμε ενεργά από τα κάτω, διαμορφώνοντας χώρους ελευθερίας για την ανάπτυξη της προσωπικής και συλλογικής δημιουργικότητας, ενισχύοντας αντιιεραρχικά δίκτυα και μορφές οριζόντιας επικοινωνίας, προωθώντας τον συλλογικό και τον ατομικό αυτοκαθορισμό και αντιπαλεύοντας το οργανωμένο ψέμα της εξουσίας, τους διαχωρισμένους ρόλους, την ιδιώτευση, τον καταναλωτισμό, τον κυνισμό, τη δικτατορία του θεάματος, τη διαμεσολάβηση του εμπορεύματος σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τις εκλογικές φάρσες της πολιτικής τάξης, όποιο μανδύα κι αν επιλέγει αυτή.
Με άλλα λόγια, αντιμετωπίζουμε τον αγώνα των Ζαπατίστας ως ένα κομμάτι του παγκόσμιου πολυεπίπεδου κοινωνικού πολέμου ενάντια σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης, κυριαρχίας και καθοδήγησης, ενάντια στην αποσύνθεση του ανθρώπινου, την πολιτική και την οικονομική εξουσία, τους ιεραρχικούς θεσμούς και τους μιντιακούς μηχανισμούς ελέγχου και καταστολής, για μια ζωή αυτενέργειας, ελευθερίας, δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και αυτοθέσμισης.
(Το κείμενο αυτό απευθύνεται σε συλλογικότητες και ομάδες ανά τον κόσμο, οι οποίες έχουν εκφράσει την ανιδιοτελή αλληλεγγύη τους στον αγώνα των Ζαπατίστας, με την ελπίδα να αποτελέσει μια αφετηρία διαλόγου για τη σημασία και το περιεχόμενο που αποδίδουν στην έννοια της αλληλεγγύης σ’ αυτό το κίνημα, καθώς και ένα πεδίο για να συναντηθούν οι αντιλήψεις, να συνδεθούν οι εμπειρίες και οι αντιστάσεις και να αναδειχθούν οι αξίες της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας και της ανυποταξίας• με το σταθερό όραμα να καταφέρουν οι επιμέρους αυτοοργανωμένοι αγώνες να αποκτήσουν συνείδηση της παγκόσμιας διάστασης της βαρβαρότητας και να κατακτήσουν το λόγο και την πρακτική μιας αλληλεγγύης η οποία θα εκφράζεται από άντρες, γυναίκες και παιδιά που αντιστέκονται όπου κι αν ζουν, ό,τι κι αν κάνουν).
αλληλέγγυες/οι από τον αναρχικό, αντιεξουσιαστικό και ελευθεριακό χώρο, Αθήνα
